Czterej pancerni i pies - Janusz Przymanowski

To bardzo wierna (choć w paru momentach „przycięta” bądź dopasowana do przekazu serialowego) adaptacja książki: począwszy od syberyjskiego epizodu Janka Kosa i pierwszego spotkania z Grigorijem, poprzez jego podróż do Sielc i służbę w I Brygadzie Pancernej, aż do dotarcia nad brzeg Morza Bałtyckiego, gdzie młody sierżant odnajduje swego ojca, niegdyś żołnierza broniącego Westerplatte, a obecnie partyzanckiego dowódcę – porucznika „Westa”. W porównaniu z wersją serialową można dostrzec pewne różnice, ale wynikały one głównie z tego, że przenosząc na ekran perypetie czwórki tankistów (i psa) Konrad Nałęcki i sam Przymanowski – jako współautor scenariusza – zdecydowali się podrasować pewne elementy powieści. Wróblewski doskonale znał serial, czego dowodzi fakt, że swoim bohaterom nadał wygląd aktorów, którzy wcielali się w nich na ekranie. Patrząc na Janka widzimy więc Janusza Gajosa; analogicznie: Grigorij ma twarz Włodzimierza Pressa, Gustlik – Franciszka Pieczki, a Olgierd – Romana Wilhelmiego (dodajmy tylko, że Olgierd to wymysł filmowy, w książce jest on rodowitym Rosjaninem i nazywa się Semen. Wasyl Semen).

Podobnie jest w przypadku postaci drugoplanowych: Marusi, Lidki, „Westa” czy starego Czereśniaka, który na krótko dołącza do załogi w trakcie walk o Studzianki. Tym bardziej dziwić może, że sierżant Czernousow w niczym nie przypomina Janusza Kłosińskiego, a Generał (w serialu aż do szturmu na Berlin pozostawał Pułkownikiem) – Tadeusza Kalinowskiego. To jednak sprawy drugorzędne, które nie wpływają na ocenę całości. Poddając „Pancernych” – w jakiejkolwiek wersji (książkowej, filmowej czy komiksowej) – wiwisekcji, krytyk znajduje się w trudnym położeniu; ma bowiem pełną świadomość tego, że bierze na warsztat dzieło w boleśnie uproszczony sposób przekazujące wiedzę na temat drugiej wojny światowej, a w wielu fragmentach wprost zakłamane. Z drugiej strony jest to dzieło, które ma poczesne miejsce w rodzimej popkulturze i zapewne nic już tego nie zmieni. Z „Pancernymi” starano się walczyć – ograniczać emisję serialu bądź ośmieszać go (często słusznie). Niczego to jednak nie dało. Większość Polaków wciąż odczuwa sentyment, oglądając przygody załogi „Rudego”.

Jeśli oglądaliście serial, polecam również książkę!

Ocena książki: 8/10